6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 5. Maddesinde; Sözleşmede yer alan, tüketici aleyhine olan ve dürüstlük kuralına aykırı şartlar geçersiz sayılır. Ek ücret tüketici haklarına aykırı olup belli istisnalar dışında hukuka aykırıdır. Bu ek ücretleri kendi başlıkları altında şu şekilde incelemek mümkündür:
Hizmet Bedeli (Servis Ücreti) ve Kuver: Bu iki terim çoğunlukla birbirleri yerine kullanılsa da aslında farklı anlama gelen iki kelimedir. İkisi de belli bir hizmet karşılığı alınır fakat hizmet bedeli yüzdelik oran şeklinde hesaplanırken, kuver ücreti sabit bir ücrettir. Farklı anlamlara gelseler de haklı şart olarak talep edilebilmeleri için gereken şartlar aynıdır.
İşletmeler şu koşullarda Hizmet Bedeli veya Kuver talep edebilir:
Tüketicinin Başvurabileceği Yollar:
Bu koşullardan sağlanmadığı halde işletme tüketiciden hizmet bedeli veya kuver talep ederse tüketici Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki hakları gereği Tüketici Hakem Heyetine başvurabilir ve ödediği ekstra bedelin iadesini alabilir. Fakat hizmet bedeli veya kuver tüketiciye bildirilmişse (menüde belirtmek vb.) Tüketici Hakem Heyetine başvurmak daha zor olabilir. Bu tarz durumlarda alınan ekstra ücretin miktarı konusunda başvurulabilir.
Hizmet bedeli yahut kuverin önceden belirtilmediği veya hesapta gösterilmediği hallerde tüketici bu ücretin iadesini talep etme hakkına sahiptir. Hizmet bedelinin yasal bir dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle tüketici, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak iade talebinde bulunabilir.
Halihazırda Tüketici Hakem Heyetinin bu konu üzerinden tüketici lehine verdiği kararlar mevcuttur. Tüketici Hakem Heyeti menüde belirtilmemiş kuver ücreti için, “Başvuru incelendiğinde uyuşmazlık konusunun FİYAT ETİKET YÖNETMELİĞİ MADDE 8 ‘Hizmetlerin özelliğine ve tüketiciye sunuluş biçimine göre, tarife ve fiyat listelerine ilişkin belge, levha, pano ve benzerleri, hizmetin sunulduğu işyerinde, ayrıca lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde ise işyerinin giriş kapısının önüne ve hizmet sunulan masaların üstüne, tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde asılır, takılır veya konulur. Tarife ve fiyat listesinde gösterilen fiyatların dışında; servis ücreti veya herhangi bir isim altında başka bir ücret alınması halinde, bunun tarife ve fiyat listesinde gösterilmesi zorunludur.’ Hükmü gereğince şikâyet edilen tarafından ödenen “kahvaltılık kuver” bedelinin adisyona eklenmiş olduğu anlaşılmış olup tüketici talebinin kabulüne karar vermek gerekmektedir. Bu nedenle 2 TL’nin tüketiciye iade edilmesi karar verilmiştir.” şeklinde karar vermiştir.
Tüketiciden Kredi Kartı ile Ödeme Yaptığı İçin Komisyon Almak Yasal Mı?
Günümüzde işletmelerin tüketiciden kredi kartı ile ödeme yapmaları halinde komisyon almaları çok yaygınlaşmış bir uygulamada olsa da tamamen hukuk dışıdır ve tüketiciden bu sebeple ek komisyon istenemeyeceği kanunda açıkça düzenlenmiştir. Komisyon ücreti aslında banka ile işletme arasında olan bir ücrettir, bu ücret müşteriye yansıtılamaz.
5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu – Madde 17
Bu kanunun 17. maddesi şu hükmü içermektedir:
“Üye işyerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadır. Üye işyerleri, kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmasını isteyemez.”
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun– Madde 4
Bu kanunun 4. maddesi şu hükmü içermektedir:
‘Tüketiciye sunulan mal veya hizmetin fiyatı dışında, tüketiciden ek bir bedel talep edilemez.’
Kanunda da açıkça belirtildiği üzere tüketiciden ek komisyon ücreti istenemez istendiği hallerde ise tüketicin başvurabileceği hukuki yollar şu şekildedir:
KREDİ KARTI KOMİSYONU ALAN İŞLETMELERE UYGULANABİLECEK YAPTIRIMLAR
İdari Para Cezaları
Ticaret Bakanlığı tarafından işletmelere, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ciddi idari para cezaları uygulanabilir:
2025 yılı ceza tutarları:
Ticaretin Geçici Olarak Durdurulması
Ticaret Bakanlığı, ciddi ve tekrarlayan ihlallerde işletmenin faaliyetlerini geçici olarak durdurma yetkisine sahiptir. Bu durum özellikle;
Rekabet Hukuku Kapsamında İnceleme
Eğer işletmenin uygulamaları rekabeti bozucu bir yapı oluşturuyorsa, Rekabet Kurumu da devreye girebilir.
Tüketici şikâyeti üzerine hakem heyeti, alınan komisyonun iadesine karar verebilir. İşletme bu karara uymak zorundadır; aksi halde icra takibi başlatılabilir.
Reklam Kurulu Tarafından Uyarı ve Ceza
Eğer işletme ödeme koşullarını yanıltıcı biçimde beyan ediyor (örneğin “kredi kartı geçerli” yazıp, kasada komisyon alıyorsa), bu durumda:
